plamka

Jakub Skurtys w recenzji z tomu Raster Lichtensteina Agnieszki Wolny‐Hamkało – wrażenie tekstowego nadmiaru, na którym wyspy niedosytu, jak tu:

Tymczasem uzupełnijmy te wstępne uwagi o trzeci, tytułowy trop, który rozwinięty zostaje wprost w wierszu ‘Zalando’:

[...] Na tym osiedlu,
w tym więzieniu na samoloty nie patrzą
już nawet dzieci. Żółta plamka z wolna wyskakuje
z ramy, raster Lichtensteina, motywy egipskie.
Opowiadanie ze sceny na biało, bez dialożków –
jak to jest się od siebie uwolnić bez przyjemności.

„Na tym osiedlu”, „w tym więzieniu” podnosimy głowy do góry, zadzieramy wzrok, żeby spojrzeć w niebo i dokonać solarnej transgresji, która zawsze była fundamentem wierszy poetki. Ale nie udaje nam się, ba, nawet już się nam za bardzo nie chce. Trafiamy okiem na płoty i siatki osiedlowych ogrodzeń, i to one okazują się tytułowym rastrem. Poza nimi próbuje operować słońce jako mała „żółta plamka”, słońce poddane figurze litoty, zdrobniałe i niegroźne, sprowadzone w tym wersie do poziomu dziecięcej wyobraźni rysunkowej i zarazem sygnujące kryzys tej wyobraźni. Owszem, żółta plamka z kreskówek, z obrazów Lichtensteina, z amerykańskich komiksów i animacji, przesuwa się poza siatkę, ale co z tego wynika dla patrzącego? Czy wraz z tym ruchem on sam doznaje jakiegokolwiek przesunięcia? A motywy egipskie to jeszcze Ra, bóg Słońca, czy już tylko podręczny zestaw z IKEI do ozdobienia ścian łazienki?

W wierszu o patrzeniu pominąć trop „plamki żółtej”, najbardziej czułego, odpowiedzialnego za rozpoznawanie barw, suborganu oka? Hm. „Wyskakuje z ram”, przestaje działać jak dotąd, jakby przesunęła się na miejsce plamki ślepej; może dlatego scena jest „na biało”, monochrom. „Motywy egipskie”: postać zwrócona do obserwatora torsem, ale głowa zawsze z profilu, odwrócona; scena ze stylizowanego komiksu w kadrach pn. „mijam sąsiadów”. Milczenie, nie ma dymków w tym komiksie, „bez dialożków”, wolność od tkanki więzi interpersonalnych, ale bez przyjemności.

reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *