Te relacje Łukasza Najdera również dlatego maja taką siłę przyciągania, że roi się w nich od charakterystycznych typów, napędzanych lękiem, aby osiągnięte przez siebie miejsce w bourdieu’ańskiej drabinie dystynkcji wyglądało na zasiedziane od dawna i bez wątpliwości. A więc rozmówki dresów w (słynnym już) łódzkim tranwaju 46. A więc grill kumpli z siłki i ich tlenionych połowic: wielonoga hałaśliwa hydra, której unerwienie częściowo zrealizowano w metalu (w złocie łańcuchów i sygnetów). A więc kolesie, którzy pod osłoną nocy w szybkim gangsterskim tempie pozbywają się trupa.... nie, śmieci do kontenera poza swoim rejonem. Wreszcie ci, po których zostały już tylko nieodparte ślady, takie jak porzucona, zdezelowana lodówka w środku lasu, czy megatony śmieci wzdłuż szlaków turystycznych. Co ich łączy, poza swoistą egzotyką (która mieszka w oku, w oku mieszka; to na pewno nie o nas, myśli sobie czytelnik, podskórnie przekonany, że sam nawyk czytania funduje bezpieczną strefę demarkacyjną)?

Radzą sobie. Jak choćby tajemniczy nadawca esemesów kierowanych pod pomyłkowo wybrany numer:

„Siemka. Sprawa jest, znajomy szuka do kupienia wzmacniacza 150 do 300 wat. Nie wiesz czy ktoś ma??”.

[...] niby zwykła sprawa, sprzęt audio, ktoś w potrzebie do kogoś i ten ktoś do kogoś, ale te dwa naładowane dramatyzmem pytajniki wieńczące ostatnie zdanie obnażają niejako emocjonalną naturę tych handlowo‐intymnych relacji. Znać, że bardzo tutaj komuś zależy. Że ktoś z tego żyje. Na odległość czuć profeską. Zakładam, iż mam do czynienia z kimś z branży, cwaniakiem, człowiekiem obrotnym. Wiecie, trudne męskie negocjacje w zaparkowanej na poboczu beemce, komunikacja za pomocą wylewnych gestów i monosylab, woń cieplutkich fantów, coca‐coli light, czerwonych marlboro, chciwości. Ukochany pitbull Tyson, ulubione słowo – „suplementy”.

Przedwczoraj.

„Siema. Jest do kupienia zajebista kolażówka w idealnym stanie włoska za 700 zł. Nowa warta jest około 8 tys.”.

No i teraz z niepokojem czekam na kolejne wiadomości i propozycje. Widać, że interes się rozwija a oferta poszerza. Spodziewam się przedświątecznego wyroju pięćdziesięciocalowych elcedeków, okazów numizmatycznych, oryginalnych zwierzątek malgaskich, produktów na bazie ludzkiej szyszynki, dresów w rozmiarach nietypowych, broni.

Radzą sobie. Ale my też sobie radzimy, jedni lepiej, inni gorzej. Na przykład koleś, który w poszukiwaniu tematu na felieton wkłada w mrowisko, zaskakując macierzystą redakcję, potem upierza się głośno na skrzywdzonego ideowca, brzydko się przy tym chwytając, by na koniec – długo nie trwało – wylądować (ideowo!) w ociekającej hipokryzją medialnej korpo (która pozwalniała bez drżenia ręki wielu z nas), gdzie, co za ironia, zaczyna od błyskotliwego tekstu piętnującego... nowo‐korpo‐mowę. Dał radę.

Cichostępy i wszechobecny obserwator okołołódzkiej egzotyki nie nastraja odbiorców do ćwiczenia oburzu: kontemplujemy wraz z nim rzeczywistość jaka jest, ciesząc się literackim wymiarem tych tekstów (bo z rzeczywistości – jakby mniej). Co innego, kiedy można przywalić w nielubianą przez siebie instytucję (nawet jak nam książkę wyda, choć marna). Wtedy trudno opędzić się od fraz „skandaliczne usunięcie felietonisty z redakcji!”.

A teraz teksty trzy.

1

Kiedy czytam tekst Hanny Gill‐Piątek Kryminał urbanistyczny z wątkiem klasowym, myślę o pazerności przemysłu grobowego, o którym niedawno pisała prasa – o naciąganiu klientów (łatwe ofiary, przygniecione świeżą stratą kogoś bliskiego) na wydanie co do grosza ZUS‐owskiego zasiłku pogrzebowego, o wciskaniu dębowej trumny na wysoki połysk, nawet jeśli pochówek odbędzie się przez kremację. No i to lastryko, najbardziej opłacalny materiał.

Zobaczyłam setki ludzi, którzy prędzej by się zeżarli, niż przepuścili kogoś w tłoku. Bliska płaczu chodziłam po pieńkach wiekowych drzew, na które wydano wyrok, bo ich liście miały czelność spadać na blaszane czy kamienne puszki, którymi ludzie się przemieszczają lub w których zamykają swych umarłych. Wyrafinowany dizajn nagrobków wykonanych z granitopodobnej chińskiej mielonki przyprawił mnie o ciężką cholerę.

[...]

Mam ochotę natychmiast wyjechać do jakiegokolwiek kraju, w którym istnieje świadomość tego, że aby żyć wspólnie, należy się trochę posunąć, a przynajmniej po sobie posprzątać.

A przecież nieprawda, są tacy, którzy sobie radzą recyklingując kwiaty z grobów, celem ponownego odsprzedania.

Jaki jest (klasistowski) grzech autorki? Taki, że mówi o masie, a nie o (egzotycznych, choć paskudnych) jednostkach. Ale może chodzi jej o socjologię? O czające się w tle imperium pogrzebowego przekrętu? O władzę, która myśli kasą, w dupie mając potrzeby obywateli i tzw. substancję (choćby te wycinane drzewa, rozwalane bydynki z listy zabytków itd.)?

Jest w tym może krytyka kultury kraju, w którym święto trupa trwa cały rok, a największe tłumy gromadzą właśnie – pogrzeby? Krytyka obyczaju i prawa, które w ościennych krajach zezwala na zabranie urny z prochami zmarłego do domu, ale tu idzie na rekę tym wszystkim, którzy zarabiają miliony na corocznej pielgrzymce początku listopada.

2

Tekst drugi to parę zdań Krzysztofa Nawratka z fejsa, które przytoczę w całości, przepraszając zarazem za nawrót i (chwilową) nadobecność KN na tym blogu:

No więc powiem to raz i nigdy więcej – uważam to co pisze Filip Springer za ZUO i trochę mnie przeraża ta fascynacja jaką budzi jego pisanie... Już raz delikatnie zwróciłem uwagę na klasistowski język, gdy pisał o nowym dworcu/centrum handlowym w Poznaniu, a teraz to:

„Na butach miałem jeszcze resztki błota ze środkowoeuropejskiej równiny i teraz to błoto zaczynało mi niebezpiecznie ciążyć. Spowalniało ruchy, plątało język.” i dalej „Dzień później w drodze na kolejkę zobaczyłem starą Murzynkę.” (tak, przeszkadza mi słowo ‘Murzynka’, sorry).

Zatrząsłem się ze zgrozy i poszedłem po kontekst. Wróciłem z dwoma rezultatami. Pierwszy widać w blogrolce [*]. Drugi jest taki. Dziękuję, KN, za to zapewnienie: „powiem to raz i nigdy więcej”. Oby. Wiem, że gdy Katon raz powie, świat zamiera z uwagą i zapamiętuje na zawsze. Ale moje podziękowanie wynika z trochę innych powodów.

Blogonota słoniowacieje, więc nie wdam się w analizę poszerzonych o kontekst tych dwóch potwornych zdań.

Czytając natomiast tekst Filipa Springera Świątynia, miałem podobną, co przy lekturze HGP, wędrówkę myśli. Myśl pierwsza pobiegła do tych przedsiębiorczych z tekstów Łukasza N., do tych, co sobie radzą. Myślałem też o wielkim oszustwie pod gatunkową nazwą promocja. O pustoszeniu centrów miast, zajmowanych przez kolejne doskonale zbędne oddziały banków. O inwazji dyskontów i o świątyniach konsumpcji, zwanych potocznie galeriami handlowymi; miejscach o pustych brandowych butikach i pełnych korytarzach (no, może poza lokalnym hipermarketem i ponadbrandowym salonem AGD).

3

A na koniec tekst trzeci. Jacek Dehnel z pozycji antropologa kultury (i estety), o zalewie brzydoty przykrywającej piekno starych, wyrafinowanych kultur: Plemię podrabiaczy. I tylko ten tekst spłynął po mnie jakoś tak bezrefleksyjnie, bez żadnego odruchu socjologicznego.

PRZYPISY
[*] w blogrolce ARTROLL pojawił się blog Filipa Springera