Ingi Iwasiów znałem Umarł mi. Notatnik żałoby, rzecz, którą skrępowały bodaj dwa czynniki: temat i pozycja narratorki; oba wymagały minimum dystansu, a on przełożył się na swego rodzaju sztywność. W Kronikach oporu i miłości Iwasiów (od)zyskała pełnię głosu. Język żywy, zwinny, zmienny, bezbłędne wyczucie rejestrów stylistycznych. Stoi za nim wiarygodny zbiór podmiotek lirycznych (ról), pełnowymiarowe osobowości, obserwujące, odczuwające, reagujące. Refleksyjne, wnikliwe i złośliwe, empatyczne i autoempatyczne (nielicha sztuka), i, co najważniejsze, świetnie wiedzące, kiedy urwać, kiedy nie trzeba, nie wolno brnąć. Podczytuję, daleko do ocen czy wrażeń całościowych, ale już widzę, że bardzo warto.

Jakoś równolegle – nieuczciwa konkurencja. Podczytuję fragmenty Deutscha dla średniozaawansowanych Macieja Hena (którego poprzednie, historyczne nudziarstwo Solfatara zdobyło – jakimś cudem – zwolenniczki) i widzę (zwłaszcza na tle Iwasiów) tylko papier, szeleszczący i wykoncypowany; całość z tępego drewna. Brnie to, napędzane nie wiem czym (wolę nie wiedzieć). Otwiera się otchłań pytań o gender vs. język, gęzyk; okoliczności stanowiące. Nieuczciwe takie stawianie obok siebie? Stawka jednak jest wysoka: czas.