Lata temu przestałem oglądać telewizyjne programy „informacyjne” czy „publicystyczne”, bo stały się modelowym wręcz wcieleniem rytualnego chaosu – zwłaszcza tzw. dyskusje, których zwyczaje przeszły również na wywiady „jeden na jeden”. W dyskusjach wielu osób – chaos przekrzykujacych się wzajemnie monologów. W wywiadach typu „pytający kontra odpytywany” – poetyka starannie zaplanowanej „spowiedzi” (a przyznaj się! a skruchę okaż!), również z przekrzykiwaniem, przerywaniem itd. Jeśli dobrze pamiętam, ostatnio ogladałem takie telewizje jakieś 4 lata temu.

Ta maniera agresywnego odpytywania i robienia na wizji draki zamiast publicystyki, wówczas domena TVN i mediów PiSowskich (w skrócie mówiąc), dziś jest, niestety, standardem ogólnym. Wśród wielu przyczyn (obszernie przez lata dyskutowanych) na pierwsze miejsce wysunąłbym brak pozytywnego wzorca, z nieśmiertelnym przykładem BBC (nie wiem, na ile to jeszcze przykład aktualny).

Z przykrością zatem poświęciłem kwadrans, żeby obejrzeć Glińskiego odpytywanego przez Lewicką ws. jego (bez dwóch zdań nagannej i głupiej) próby „ręcznego sterowania” repertuarem Teatru Polskiego we Wrocławiu.

Agresywny styl odpytującej Lewickiej budził, to prawda, lekką cholerę; lekką, bo to jednak de facto standard i nic się na to nie poradzi bez zdecydowanych kroków, które, co więcej, musiałyby zająć długi okres, by odniosły skutek. Nie da się z dnia na dzień odwrócić trendu.

Z drugiej strony – dżuma. Paternalizm. Obrażony (i podszyty patriarchalną wyższością, męską i profesorską) ton faceta, któremu nikt nie ośmieli się przerwać, a już zwłaszcza jakaś redaktoreczka z manipulanckiej telewizji. Nawet jeśli myli program publicystyczny typu „rozmowa” z wygłaszaniem oświadczenia na konferencji prasowej wobec kornie i karnie słuchającego plebsu dziennikarskiego. Nawet jeśli gada w kompletnym oderwaniu od zadanego pytania. Nawet jeśli tokuje jak jakieś nadęte frazesami ptaszydło.

Czy Lewicka (wbrew standardowi de facto) mogła przeprowadzić tę rozmowę inteligentniej? Teoretycznie tak. Musiałaby dać się wygadać profesorskiemu i ministerialnemu głuszcowi, powtórzyć swoje pytanie, spuentować próbę ponowienia odpowiedzi nie na temat. Wbijać szpile w rodzaju: „a zatem pan profesor nie może podać prawnej, podkreślam, prawnej podstawy swojego pisma do urzędu marszałkowskiego”. I tak dalej.

Jednak trzy drobiażdżki stanęłyby na przeszkodzie. Po pierwsze, nie widzę najmniejszych szans, aby wyrobiła się z takim planem w 15 minut. Po drugie, musiałaby nagiąć swoją naturę (tzn. ten rodzaj treningu powszechnie dziś po mediach promowany). Po trzecie, co jest właściwie konsekwencją „po pierwsze”, telewidzowie zasnęliby przed ekranami.

Jest jeszcze jeden powód, dla którego Glińska dżuma jest znacznie gorsza od Lewickiej cholery. Gliński jest funkcjonariuszem państwa, odpowiada przed (mam nadzieję) historią, w planie ogólnym [plan eschatologiczny daruję sobie], a na razie, w planie szczegółowym, odpowiada przed opinią publiczną. I ma psi obowiązek nie stroszyć się na pana i władcę, tylko odpowiadać na pytania.

Żądanie, by to robił z sensem... cóż, z góry wiadomo, że nie można mieć wszystkiego.

PS Pytanie, czy w ogóle w Polsce istnieje jeszcze coś takiego jak opinia publiczna, owszem, jest zasadne. Ale wymagałoby odrębnej dyskusji.

A N E K S
(DOPISANY DZIEŃ PÓŹNIEJ)

niespodziewane wzruszenia

Dostarcza ich „Wyborcza”, publikując kuriozalną poniekąd notkę Agnieszki Kublik Analiza: „Lewicka nie była zbyt konfrontacyjna, prof. Gliński był niezdyscyplinowany”. Czytamy:

Agencja Media Tenor przeanalizowała najgłośniejszy wywiad ostatnich dni: rozmowę Karoliny Lewickiej z prof. Piotrem Glińskim, wicepremierem i ministrem kultury w rządzie PiS. 77 proc. wypowiedzi polityka ocenili jako „niezdyscyplinowane”.

Media Tenor to europejska firma, która analizuje przekazy medialne, działa m.in. w Polsce, Czechach, Niemczech, USA, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i Rosji. Analiza nie powstała na żadne zamówienie, firma uznała, że z własnej ciekawości sprawdzi, jak było. Bo ten program wywołał niemałe zamieszanie polityczno‐medialne.

Sprawdziwszy zaś, Media Tenor usłużnie przykicało do Kublik, oferując jej (no, Agorze) wyniki na wyłączność i gratis. Trzeba dodawać, że notka Kublik jest jedynym śladem w internecie po tej wzruszającej akcji poznawczo‐charytatywnej?

[DODANE: Nie jest jedynym, zob. komentarze; jest ślad na fejsbuku, którego nie wyłapuje gugiel, obydwa #niech‐zdechną]

Ale skoro tak się napracowali, nagrodźmy ich przytoczeniem liczb:

Autorzy analizy uznali, że prof. Gliński był „niezmiernie wysoko niezdyscyplinowany” – 77 proc. jego wypowiedzi ocenili jako niezdyscyplinowane (49 z 64 wypowiedzi gościa).

Natomiast poziom konfrontacji Lewickiej „nie był zbyt wysoki” – 27 proc. jej wypowiedzi oceniono jako konfrontacyjne. Autorzy piszą, że dziennikarka „panowała nad emocjami”, choć w 58 przypadkach weszła politykowi w słowo, żeby „naprowadzić w konstruktywnym kierunku jego autoprezentację w formie monologu”.