inzmru :

ja tu nie bardzo widzę pole do sporu.

Ano, sama prawda, panie. O co się tu spierać? No chyba że o

nameste :

Procedurę katolickiej spowiedzi mam za tym bardziej załganą, im bardziej koncentruje się na teatrum

Przecież kato‐spowiedź jest prywatna, w cztery oczy (a jako prototyp sesji psychoterapeutycznej ma się do niej jak zabiegi znachora do dzisiejszej operacji). A w prywatności nie wiedzę teatrum, co najwyżej rytuał, czyli coś dużo mniejszego. Natomiast to, o czym piszesz (TVN24), to jest normalna farsa czy commedia dell’arte, choć niestety w kiepskich dekoracjach i bez kostiumów.

Ten portwel podejrzanie mi wygląda. Postanawiam przeprosić.

Po przemyśleniu (ale temat duży, a aż tyle czasu na pisanie (i czytanie jeszcze raz tego co już napisane) nie mam):

Nie potrafię znaleźć w samych przeprosinach, także publicznych, także w publicznym wyznaniu win, niczego co do zasady odstręczającego. Czuję wprawdzie pewne „fuj” w konkretnych przypadkach, ale zaraz uświadamiam sobie, że wówczas odstręczające są pewne niekonieczne cechy konkretnej wypowiedzi, a nie sama, za przeproszeniem, idea.

W grze oczywiście bierze udział Wielki Inny, którego na dalsze potrzeby nazwę regułą (nawet nie przez duże „R”). Obrażający łamie tę regułę i albo sam zdaje sobie z tego sprawę (wówczas składa szczerą ale zwykle zdawkową samokrytykę), albo zostanie przywołany do porządku in situ, że nie należy wymachiwać pogrzebaczem (wówczas przeprasza zdawkowo i zaprzestaje łamania reguły), albo zostanie mu to wytknięte po fakcie (wówczas składa przeprosiny przed gremium, które było świadkiem złamania reguły).

Kluczowe jest tu oczywiście to, że obrażający musi uznać ważność reguły. Natomiast przesada leżąca w przeprosinach ma na celu uwiarygodnienie tego, że ta reguła jest dla niego ważna. To uwiarygodnienie jest konieczne, ponieważ jeśli ją złamał, to zachodzi podejrzenie, że jednak ważna nie jest – samo suche zapewnienie nie wystarcza, musi być złożona dodatkowa ofiara na przykład ze wstydu. W każdym z tych trzech przypadków powyżej ofiara jest potrzebna w innym natężeniu (bo np. jeśli sam się zorientował, to znaczy, że było to tylko chwilowe zamroczenie uwagi nad regułą).

Osobną sprawą, którą na razie traktowałem milcząco, jest negocjacja „jaka właściwie reguła została złamana”. Reguły nie są listą, ale raczej drzewiastą strukturą – mają swoje ogólniejsze i bardziej szczegółowe wersje. Występujący o przeprosiny („obrażona”) może żądać potwierdzenia innej (zwykle mocniejszej) reguły niż tej której złamania obrażający czuje się winny. W przypadku skrajnym, obrażający nie znajduje w żądaniu obrażonej żadnego jądra, które chciałby „wzmocnić” – wówczas do przeprosin nie dochodzi. Obrażający stoi tam gdzie stoi i nie potrafi inaczej. Z tego też powodu przeprosiny mogą być uznane przez obrażoną za zbyt słabe i wówczas odrzucone.

Szczególnie istotne jest natomiast to (i to było powodem napisania mojej notki o apośle Węgrzynie), żeby przepraszając nie powiedzieć zbyt wiele – nie podkreślać wygórowanych (w swoim mniemaniu) żądań obrażonej. „Przepraszam za wprowadzenie publicznego zamieszania” jest wyjściem z twarzą – jednocześnie wyrazić może szczery żal, ale i nie oddaje obrażonej zbyt wiele w kwestii rzekomo nadszarpniętej reguły.

Off topic:
Pankowski zmarl :-(

No więc odbierasz akurat Polakom/katolikom prawo do przeżywania i oczekiwania teatru przeprosin, podczas gdy jest on uważany za oczywisty przywilej pokrzywdzonych też w innych kulturach. Tu masz wspomniany przykład japoński (na Japonii poprzestanę, bo na innych się nie znam). Pada tam nawet zdanie „nie wybaczę, nawet jeśli będzie martwy”.

Przepraszani nie mają obowiązku wybaczyć, nie ma to nic wspólnego z katolickim rytuałem pokuty i odpuszczenia win, ale ci, którzy popełnili błąd wciąż mają obowiązek się ukorzyć, pokazując, że przynajmniej rozumieją na czym polega ich wina (bo mimo uprzywilejowanej pozycji polityków/szefów firm, wciąż pełnią funkcję służebną wobec swojej społeczności). Nie do pomyślenia byłoby tam poprzestanie na „przepraszam, jeśli ktoś poczuł się dotknięty (ale myślę co myślę)”, zostałoby to potępione i uznane za niedopuszczalną arogancję i ukarane (np. dymisją, na co są i inne przykłady). Oczywiście wynika to nie tyle ze szczerej skruchy co z mniej swobodnego niż nasze pojmowania czym jest grzeczność i obowiązek, ale ja kultury przepraszania Japończykom zazdroszczę.

Stawiasz zarzut „mediokatolickiego teatrzyku ukorzeń”, a ja bym raczej skupiła się na feudalno‐rycerskiej arogancji naszych elit (wszelkiej maści elit), którym japońskie (i nie tylko) podejście do odgrywania skruchy by nie zaszkodziło.

nameste :

Moja (słaba, bo z obserwacji, nie z jakichś badań) teza jest taka, że w Polsce realna odpowiedzialność została już praktycznie bez reszty zastąpiona przez odpowiedzialność symboliczną, według katolickiego wzorca spowiedź–pokuta–rozgrzeszenie.

Ja w tym widzę szczątkowy, bo szczątkowy, ale (ponadkulturowy) szacunek do przepraszanego, a nie katolicki rytuał. A Ty w miejsce tego symbolicznego korzenia się proponujesz Nic. Wciąż nie będzie konsekwencji ani odpowiedzialności choćby symbolicznej za popełnioną gafę/występek, tylko pełne głębokiego #mamwaswpupie „sorki”. To mi nie pasuje najbardziej w Twoim

nie zamieniajcie negocjowania w korzenie się

nameste :

w blogonocie jest o tym, negocjacje są lepsze od rytualnego chaosu i mediokatolickiego teatrzyka zastępczego

Obrażenie wypowiedzią czy zachowaniem w dodatku dyskryminowanej grupy to jednak zupełnie inna ranga występku niż niechcące nadepnięcie komuś na stopę w zatłoczonym autobusie. I ja bym sobie życzyła (gdyby mogło się to przekładać na rzeczywistość) dostosowanie rodzaju przeprosin do wagi wyrządzonej szkody i tego, jakie może nieść ze sobą konsekwencje (tam: propagowanie seksizmu i homofobii). Nawet jeśli faktycznie w polskim korzeniu się są elementy katolickie (co jest mi obojętne), nie widzę nic złego, żeby je praktykować dla dobra choćby dyskryminowanej (przede wszystkim przez katolików) mniejszości. No ale jak zwykle możemy przy swoich zdaniach.