Nagrodzony w Cannes film Titane Julii Ducournau pełen jest mocnych obrazów, które – w trakcie oglądania – nie poddają się natychmiastowym („nadążnym”) kategoryzacjom.
Coś się widzi (scenę, akcję, postacie w ruchu), ale decyzje w sprawie, co właściwie się widzi – odsuwają się w czasie, a może nawet nie zapadną po ostatnim kadrze. Zasadniczą kanwą odbioru tego filmu jest niepokój – poznawczy i emocjonalny (podsunąłbym nawet sugestię, aby nie odróżniać na siłę tych porządków).
Na tej kanwie wiążą się wątki: co węzeł, to nowe pytania. Żadna recenzja czy streszczenie nie zastąpi naocznego doświadczenia, że zaś film jest mocny, należałoby go zobaczyć (również dlatego, że wymyka się z „kanonu” narracyjnego kategorii „filmów, które zostały poważnie nagrodzone”). Coś nowego.
* * *
„Duże tematy” (przez co można mieć na myśli tylko „typowe sekwencje obrazów”, ale i pola ew. interpretacji) to: umaszyno(bio)wienie, anomia jednostek, systemowe katastrofy (symbolizowane przez pożary). Gender. Sprawczość.
Czy może iluzja sprawczości. Coś, co pojawia się na granicy (zatartej) Alexia–Adrian, co przyciąga, ale też stawia bariery.
Strażacy do pożaru: Ducournau pokazuje tylko ten „sprawczy” ruch, nie pokazuje zgliszcz albo ocaleńców.
Niemniej, świat męski – w wolnych od sprawczości chwilach – sprawia sobie kontemplację: przez taniec.
Gdy się ogląda (różne i częste w filmie) sekwencje tańca, może pojawić się echo, rytualno‐świeckie pląsy chasydów spod znaku CHWALMY PANA.
* * *
Film jest otwarty na interpretacje, choć nie aż na przestrzał.
Sam wolałbym uniknąć pewnego typu interpretacji. Ale nie bardzo się da.
W scenie, hm, porodu, za podkład muzyczny służy początek Pasji wg św. Mateusza Bacha, zwyczajowo oznaczany „Aria i chór ‘Kommt, ihr Töchter, helft mir klagen’ [Chodźcie, córki, pomóc mi opłakiwać]”. Krótka pieta; nie da się nie myśleć o obrazoburczej, wykraczającej poza splot Alexia–Adrian, zamianie ról.
-
I znow sie nie zawiodlem. Widac w tym szacunek dla widza i dbalosc o drobiazgi (ryk lwa!). Podziekowal!
-
@ Hellk:
Dzięki za dobre słowo.
-
Na spokojnie i w miare mozliwosci probuje sobie to wszystko w glowie poukladac i, no coz, umyka mi to jedno ujecie, w trakcie symulacji pozaru, konkretnie – mnjnegbfp fmnsxv. Pml gb fla ivapragn?
-
Hellk :
mnjnegbfp fmnsxv. Pml gb fla ivapragn?
Pubyren jvr, jltyąqn wnx fcnyban cbfgnć qmvrpxn/ynyxv, nyr pulon avr qn fvę avp mnłbżlć jf. gbżfnzbśpv. Pełno tych mikrosymbolizmów w filmie.
-
Po drugim seansie: prawie na pewno tak. Chwile wczesniej jest wyrazne ujecie na plonace dzieciece akcesoria – czyli bohaterowie jakby symetryczni. Zalezalo mi na wyjasnieniu, bo to tlumaczy szalenstwo/pragnienie ‘odkupienia’ Vincenta, w ogole cala akcje z ‘adopcja’. (Zarzucano, ze idac na film logike nalezy zostawic w domu, a zarzuty te czesto uzasadniano tym, ze caly zwrot fabularny w 1/3 filmu nie trzymal sie kupy.)
-
„Zostawić logikę”. Recenzenci próbują ocalić „wykładnię standardową” (i jej „logikę”), po czym popadają w pseudowyjaśniające klisze. Na przykład: „od urodzenia była inna”, „seryjna morderczyni”.
Tymczasem obraz rodziny Alexii po wypadku, zarówno tuż po (matka ukazana bez głowy, oboje wyzuci z jakiegokolwiek gestu bliskości), jak i potem, z dorosłą córką, obraz ten jest wizerunkiem skrajnej anomii (w obu znaczeniach) i łatwo go retrospektywnie rozciągnąć na czas przed wypadkiem. Dziewczynka sama go powoduje, ale to akt wyzwolenia (wychodzi ze szpitala, dziękuje narzędziu). Zamiast predestynacji („od urodzenia”) mamy wynikanie. Podobnie z morderstwami; pierwsze jest zabójstwem w obronie własnej, kolejne „wyzwoleniem z Babilonu” (że tak metaforycznie pojadę). Brak „logiki” okazuje się rozległą krytyką.
Reżyserka (zarazem scenarzystka) od początku zarzuca sieć symetrii i symbolizmów.
Piszę w blogonocie, że „wolałbym uniknąć pewnego typu interpretacji”. No ale sie nie da. Oto słowa piosenki lecącej z samochodowego radia (już w czołówce filmu):
I’m just a poor
Wayfaring stranger
Traveling through
A world of woe
Ain’t no sickness
No toil, nor danger
In that bright land
To which I go
I’m going there
To see my father
I’m only going over Jordan
I’m only going over home
I know dark clouds
Gonna gather ’round me
I know my way
Is rough and steep
I’m only going over Jordan
I’m only going over home -
Ech, psujesz mi konstrukcje, co gorsza – przekonujaco. Wyzwolenie wypadkiem i pozniejsza mordercza droga przyjmuje, tylko aspekt biblijny mi zgrzyta (chrzest ognia?).
@gestu bliskosci
pewnie slynny tamtejszy ‘zimny chow’. Matka, mialem wrazenie, chcialaby, ale najzupelniej nie wie jak.
Z systemowych katastrof: wyrazne rzezenie zapuszczanego wozu strazackiego, wzywanie tej sluzby do reanimacji rowniez... dziwne. -
Hellk :
psujesz mi konstrukcje
Sam wolałbym utrzymać pewną otwartość interpretacji, zaakceptowanie wieloznaczności. Jeśli dynamiczny punkt Alexia‐Adrian jest punktem środkowym (osią, płaszczyzną) rozmaitych przekształceń symetrycznych, to ‘aspekt biblijny’/Alexia może przekształcić się w ‘aspekt nowotestamentowy’/Adrian (co skądinąd trudno przeoczyć). Ojciec pierwszy przechodzi w drugiego, a właściwie w matkęboską. Nieobecność matki pierwszej przechodzi w odcinającą się matkę drugą (a może w désintéressement bogaojca); samochód przed (rodzaj Baala) przechodzi w samochód po (rodzaj ducha św.).
Niemniej, taki domniemany „szkielet interpretacyjny” jest trochę chudy, ze względu na konteksty cywilizacyjne, społeczne, technologiczne czy katastroficzne. Więc nawet mając go „na uwadze”, nie pozbywałbym sie reszty filmowego mięsa. Ze szczególnym uwzględnieniem gender.
-
To nie tak, ze cos bym pomijal – po prostu wydaje mi sie, ze fabula, ktorej logike mozna wybronic (na poziomie powiedzmy, kryminalu), to dodatkowy fajny ficzer. Taki dowod bieglosci rezyserskiej.
Film wywoluje gonitwe mysli, powstrzymanie sie przed wylewaniem tego wszystkiego na przyklad tutaj jest trudne. -
Hellk :
dowod bieglosci rezyserskiej
Pełna zgoda.
10 comments
comments feed for this article
Trackback link: https://nameste.litglog.org/2022/01/titane/trackback/